Govert Flinck, Isaäk zegent Jacob, ca. 1633
olieverf op doek, h 117cm × b 141cm.
GRONDERING
Voordat Flinck ging schilderen, moest het linnen doek voorzien zijn van een gronderingslaag. Deze laag voorkomt dat het linnen de verf teveel opzuigt. Daarnaast krijgt het doek zo een egale ondergrond in de gewenste kleur. Een gronderingslaag bestaat uit een dunne lijmlaag met daarover een of meerdere egale verflagen.
Om de samenstelling van deze grondering te onderzoeken is een verfdwarsdoorsnede gemaakt. Daarvoor wordt een speldenprikje verf uit het schilderij genomen.
In dit geval uit de jas van Jacob, helemaal aan de onderrand van het doek waar normaliter de lijst zit. Dit stukje verf wordt ingebed in hars en geslepen. Onder een lichtmicroscoop zijn dan, net als bij een Engels dropje, alle verflagen en hun pigmenten te zien.
Het doek van Govert Flinck heeft een lijmlaag en daarop twee gronderingslagen. Eerst is er een dikke laag van oranjerood kleiachtig materiaal aangebracht en daarop een dunnere lichtbeige laag.
Op de gronderingslaag zijn de verflagen van de voorstelling aangebracht. De tweede lichtbeige gronderingslaag bestaat vooral uit loodwit met een beetje houtskool en bruine oker. Deze laag is dun, omdat er met schildersmaterialen prijsbewust wordt omgegaan. Loodwit is namelijk veel duurder dan het oranjerode kleiachtige materiaal dat voor de dikke eerste laag is gebruikt.
Op een röntgenfoto is de bovenste gronderingslaag goed te zien. Dit komt doordat deze laag veel loodwit bevat, dat in het röntgenbeeld sterk aftekent. De foto laat ook de sporen zien van een zeventiende-eeuws grondeermes waarmee in brede bewegingen de grondering is aangebracht.
De bovenste lichtbeige gronderingslaag is op tal van plaatsen met het blote oog goed te zien, zoals in de schaduwen van Jacobs paarse mantel.
Soms zijn heel kleine plekjes van de grondering niet bedekt, zoals in de hand van Rebecca.
In het haar van Jacob heeft Flinck met de achterkant van zijn penseel in de natte verf gekrast. Hier is de grondering natuurlijk ook te zien.